Mobiliteitsvernieuwing

De mobiliteit in Nederland verandert snel. Steden zetten in op leefbare centra met veel ruimte voor lopers en fietsers. De grote vraag naar nieuwe woningen en de schaarse ruimte betekent ook minder (parkeer)plek voor auto’s in nieuwbouwwijken. Daar komt bij dat de emissies door mobiliteit, waaronder CO2 en stikstof, sterk gereduceerd moeten worden. In landelijk gebied staat de betaalbaarheid van OV onder druk en worden buslijnen geschrapt. Ook de wensen van reizigers veranderen: steeds meer mensen gaan niet meer voor een eigen auto maar willen flexibel kunnen kiezen voor de meest duurzame, comfortabele, snelle of betaalbare optie. Wat is er nodig om deze veranderingen in mobiliteit in goede banen te leiden?

De vraagHoe creëren overheden randvoorwaarden voor vernieuwing in mobiliteit?

Stel je de volgende reis eens voor op een willekeurige werkdag. S’ochtends reserveer je een gedeelde e-bakfiets op de hoek van de straat. Je opent het slot met een app en fiets met je kind naar het familielid dat die dag oppast. Vervolgens fiets je door naar het dichtstbijzijnde station, waar je de bakfiets inlevert en de trein neemt naar een stad waar je die dag een werkafspraak hebt. Eenmaal aangekomen op het station van je bestemming pak je een deelscooter om in 10 minuten aan te komen bij je afspraak. Aan het einde van de middag ga je eten bij een vriend die in een nabijgelegen dorp woont. Je pakt een deelauto naar zijn adres. S’avonds rij je terug naar je woonplaats, haal je je kind op en parkeer je de deelauto voor je deur.

Deze reis is mogelijk door een combinatie van voldoende aanbod van (deel)mobiliteit, overstapmogelijkheden op (stations)hubs en het eenvoudig kunnen zoeken, boeken en betalen van de reis in een Mobility as a Service (MaaS) app. Samenwerking tussen partijen, privaat en publiek, is nodig om deze vernieuwing in mobiliteit mogelijk te maken.

Overheden willen de mobiliteitstransitie in goede banen te leiden, er voor zorgen dat iedereen in alle gebieden in Nederland – waaronder woningbouwlocaties - voldoende mobiliteitsopties hebben en sturen op maatschappelijke doelen. Maar hoe creëren overheden en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in het bijzonder de juiste randvoorwaarden om dit te realiseren?

Onze inbrengSamenwerking tussen overheden en marktpartijen faciliteren

Er zijn veel partijen actief in de mobiliteitsvernieuwing en alleen als zij samenwerken levert dat aantrekkelijke diensten op voor reizigers. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werkt daarom samen met andere overheden en marktpartijen aan mobiliteitsvernieuwing in programma’s op het gebied van deelmobiliteit, hubs en Mobility as a Service (MaaS). Daarin wordt ingezet op de ontwikkeling van (technische) standaarden, beleid en wetgeving, worden samenwerkingsafspraken gemaakt en worden partijen gestimuleerd met cofinanciering. Infram is actief (geweest) in diverse rollen binnen deze programma’s:

• Binnen het programma Mobility as a Service (afgerond in 2022): o.a. in de dagelijkse aansturing van het overleg binnen het programma, als omgevingsmanager voor overheden en marktpartijen, als adviseur in de ontwikkeling van beleid, als opdrachtgever voor de evaluatie van het programma en in de verantwoording naar bewindspersonen en Tweede Kamer.
• Bij de ontwikkeling van een nationaal concept voor deelmobiliteithubs en de afspraken over de realisatie met gemeenten en provincies.
• Binnen het Nationaal Samenwerkingsprogramma Deelmobiliteit waarin overheden deelmobiliteit stimuleren door o.a. het ontwikkelen van standaard gemeentelijke vergunningen voor deelmobiliteit, nationale kwaliteitseisen voor deelmobiliteitsaanbieders en afspraken over de integratie van deelmobiliteit op stations en andere hubs.
• Bij de ontwikkeling van standaarden, beleid, en wet- en regelgeving op het gebied van mobiliteitsvernieuwing.

Het resultaatVertrouwen, handelingsperspectief en draagvlak voor transitie.

• In het MaaS programma zijn in pilots acht MaaS-apps ontwikkeld, die voor iedereen zijn te downloaden. De apps worden verder ontwikkeld met meer aanbieders van vervoer en meer functionaliteiten. De evaluatie van het programma is opgeleverd en geeft veel aanknopingspunten voor overheden om de verdere ontwikkeling van MaaS te faciliteren. In het programma zijn al eerste randvoorwaarden gecreëerd: De ‘MaaS-waardigheidseisen’ voor het OV zorgen er voor dat alle MaaS-dienstverleners tickets van OV-partijen kunnen verkopen en de TOMP API is ontwikkeld, een technische standaard waarmee verschillende mobiliteitsaanbieders hun aanbod eenvoudig op een MaaS-app kunnen aansluiten.
• Er is een nationaal concept voor deelmobiliteithubs ontwikkeld, bestaande uit o.a. een voor reizigers op straat herkenbare HUB-uitstraling en gelijke voorwaarden voor deelmobiliteitaanbieders die actief zijn op de hubs. In een tiental regio’s worden deze hubs gerealiseerd. De ervaringen worden gebruikt bij het invullen van de afspraken in het kader van de bereikbaarheid van woningbouwgebieden.
• Er is een Nationaal Samenwerkingsprogramma Deelmobiliteit gestart waarin gemeenten en het Rijk beleid gaan ontwikkelen en afstemmen, wat het voor aanbieders van deelmobiliteit eenvoudiger maakt om in meerdere gemeenten actief te worden.